^blog Sesshin 2018

In de sesshin van 2018 keek ik het thema eenzaamheid in de bek. Dat gevoel van eenzaamheid overviel me soms. Maar hoe zit het eigenlijk met eenzaamheid???

Eenzaamheid is geen ziekte zegt filosoof Marjan Slob. Voor haar is eenzaamheid een menselijk talent, al maakt het je niet gelukkiger *1. Eenzaamheid is een gevoel en als eenzame hoor je bij de mensen, en dat besef verbindt. Ik ben het met haar eens. We hebben er een ziekte van gemaakt, maar dat is het niet.

In mijn optiek is het die verbinding die ervoor zorgt dat we ons niet eenzaam voelen. Niks meer en niks minder. Blijkbaar waren die ex-dates de verbinding ook ff kwijt. Met zichzelf, de wereld en yep, ook met mij, maar dat was al langer, want de meeste telefoonnummers werden door mijn gsm al niet meer herkend.

Zelf heb ik niet zoveel meer met eenzaamheid. Als ik me eenzaam voel weet ik dat er iets anders aan de hand is dan dat ik ziek ben. Ik weet dat ik dan ff de verbinding kwijt ben. Met mezelf en de wereld. Meestal omdat ik ff afhaak. Van mezelf omdat ik vind dat ik iets niet handig heb gedaan en ontevreden ben over mezelf. Van de wereld omdat ik mezelf dan vertel dat de wereld natuurlijk niet op zo’n oen als ik zit te wachten. Mijn eenzaamheid ontstaat als ik het gevoel kwijt ben dat ik onderdeel ben van een groter geheel en dát ontstaat als ik mezelf afwijs en mezelf daarom afhaak van dat grotere geheel.

Gelukkig heb ik geleerd om ook weer aan te haken. Een mooi boek dat me hierin geholpen heeft is ‘De kunst van het geluk *2‘ . In dit boek werkt Howard Cutler de interviews uit die hij de Dalai Lama heeft afgenomen.
Een prachtige les uit dit boek is onder andere hoe we in het Westen zijn afgeleerd dat ‘lijden’ bij het leven hoort en hoe we lijden niet meer zien als fundamentele natuur van de mens, maar eerder als een anomalie, die bestreden moet worden. Ziekte dus. Of we nu vinden dat de ‘schuld’ van dat lijden buiten onszelf ligt of dat we denken dat er iets mis is met ons. Lijden hoort niet. En omdat eenzaamheid door ons ook gezien wordt als lijden hoort eenzaamheid ook niet meer in onze maatschappij… en richten we een week in om de ziekte eenzaamheid te bestrijden…

Maar, als je lijden nou ziet als iets dat bij het leven hoort? Dan heb je er minder last van dan wanneer je van mening bent dat het leven bedoeld is als één grote comfortabele gebeurtenis, want dan heb je ook niet direct het idee dat het vreselijk je eigen schuld is of dat je vast de enige bent die er last van heeft als je leven even niet zo heel comfortabel voelt.

Toch? 🤔

Iemand zei ooit dat eenzaamheid niets anders is dan een goed gesprek met jezelf en ja, soms is het daar gewoon even tijd voor. Voor mij is eenzaamheid niet (meer) een probleem dat ik persé moet oplossen, maar meer een interessant gevoel dat een onderzoek waard is.

Toch snap ik wel dat het voor mensen echt niet fijn kan voelen. Ik had ook niet 1-2-3 gesjeft om me niet meer rot te voelen als ik door eenzaamheidsgevoelens overmand werd. Mensen kunnen het er echt moeilijk mee hebben. Om allerlei redenen.

Voor de Wmo adviseur schreef ik er het hoofdstuk ‘huidhonger*‘ over. Je vindt het in mijn boek ‘O, dus dát is Wmo!’ met digitale Wmo verhalen. Omdat huidhonger zo’n term is geworden die bij de pandemie is gaan horen, maar de huidhonger van nu volgens mij veel verder gaat dan het gebrek aan lijfelijk contact door de 1,5 meter regels.

Volgens mij gaat het in het algemeen over iets missen. Iets vreselijk missen. Op de achterflap van ‘Misschien wisten zij alles *3‘ van Toon Tellegen wordt ‘missen’ mooi verwoord…

“We moeten elkaar een tijdje niet zien,” zei de mier
“Waarom niet?” vroeg de eekhoorn verbaasd. Hij vond het juist zo gezellig als de mier zomaar langskwam.
“Om erachter te komen of we elkaar zullen missen,” zei de mier.
“Missen? ” zei de eekhoorn
“Missen. je weet toch wel wat dat is?”
“Nee,” zei de eekhoorn.
“Missen is iets wat je voelt als iets er niet is.”
“Wat voel je dan?”
“Ja, daar gaat het nou om.”
“Dan zullen we elkaar dus missen,” zei de eekhoorn verdrietig.
“Nee,” zei de mier, “want we kunnen elkaar ook vergeten.”
“Vergeten! Jou?!” riep de eekhoorn.
“Nou, ” zei de mier “Schreeuw maar niet zo hard.”
De eekhoorn legde zijn hoofd in zijn handen.
“Ik zal jou nooit vergeten,” zei hij zacht.

Eenzaamheid is verbinding missen, contact missen, iets of iemand missen. Je mist iets wat je niet vergeten bent, maar wel kwijt of waarnaar je al je hele leven op zoek bent, omdat je denkt te weten dat het ergens is. Of dat nu aanraking is, erbij horen, een luisterend oor van nut zijn, iets voor een ander kunnen doen en betekenen…

Iets missen is weten dat er iets is dat er niet is en ja, daar kun je goed last van hebben.

Supertof dus dat we een week tegen eenzaamheid hebben uitgeroepen en hiervoor zelfs een website hebben ingericht waar je allerlei initiatieven kunt vinden waaraan je kunt aanhaken* voor wie is afgehaakt en daar niet vrolijk van wordt.

Voor wie? Nou, voor iedereen. Eenzaamheid gaat dwars door alle leeftijden heen, want iedereen kan het gevoel hebben niet aangehaakt te zijn aan de wereld en/of aan zichzelf. Niet alleen ouderen dus omdat ze bijvoorbeeld het gevoel hebben dat ze niet meer van nut zijn en ook niet alleen jongeren, die zich afgesloten voelen van hun leeftijdsgenoten als we met zijn allen in lockdown zitten. Oók de groep oudere jongeren / jongere ouderen kan zich rete-eenzaam voelen. De boomers dus…

Die mensen van 50+, die single zijn en van wie de kids, als ze die al hadden, uit huis zijn. Alles prima voor elkaar, want we redden het echt hartstikke goed in ons eentje, zijn niet meer op zoek naar vastigheid in relaties, vaak nog volop aan het werk, sporten, doen vrijwilligerswerk of hebben een hobby waar we druk mee zijn, kunnen overweg met social media en struinen internet af als we ons vervelen en spreken regelmatig met vrienden of vriendinnen af om iets gezelligs te doen, als we röring zoeken gaan we een avondje dansen en sjansen en als we echt op date willen starten we de betreffende app weer even op.

Of we scrollen nog eens even door ons balboekje op zoek naar iemand waarvan we ooit dachten dat die ons zou kunnen helpen die eenzaamheid te verdrijven… 😉

Als we maar ergens kunnen aanhaken.
En dat mag natuurlijk.
Als je maar op afstand blijft.
Maar stel nou dat dat een keer niet lukt.
Kun je er dan eens gewoon rustig bij gaan zitten?
Geef dat gevoel ook een stoel en luister eens
naar wat het je eigenlijk te vertellen heeft…

“This being human is a guest house.
Every morning a new arrival.
A joy, a depression, a meanness.
Some momentary awareness comes,
as an unexpected visitor.

Welcome and entertain them all,
treat each guest honorably.
The dark thought, the shame, the malice,
meet them at the door laughing
and invite them in.

Be grateful for whoever comes,
because each has been sent
as a guide from beyond.”

Maulana Lalaluddin Rumi (R.A.)
 

*1) Marjan Slob in Trouw
*2) De kunst van Geluk
*3) Huidhonger
*4) Misschien wisten zij alles
*5) Een tegen eenzaamheid
*6) Rumi Poem in animatiefilmpje (erg leuk)

 ©2023SanSchrijft